Wigilia pełna duchów. Zbiór opowiadań grozy

Co prawda święta Bożego Narodzenia są już dawno za nami, ale przecież nie ma żadnej odgórnej restrykcji mówiącej, że opowiadania z dreszczykiem można czytać tylko w długie grudniowe wieczory. Książka „Wigilia pełna duchów”, która ukazała się na naszym rynku nakładem wydawnictwa Zysk i S-ka, doskonale sprawdza się jako chwila czytelniczej rozrywki o każdej porze roku.

Już na samym wstępie należy zwrócić uwagę na to, że pomimo występowania w tytule książki słowa „wigilia”, zaprezentowane tutaj wydarzenia nie wiele mają wspólnego ze świętami Bożego Narodzenia (przynajmniej nie bezpośrednio) i bardziej chodzi tutaj o klimat tego okresu.

Książka to zbiór 12 opowiadań o duchach, powstałych w epoce wiktoriańskiej, kiedy to wiara w moce nadprzyrodzone dla przeciętnego mniej wykształconego człowieka była czymś normalnym, zaś przedstawiciele wyższych sfer lubowali się we wszelkiej maści seansach spirytystycznych, które stanowiły dla nich formę rozrywki z nutką tajemniczości i grozy. Różnorodność to doskonałe określenie tego, co można znaleźć wewnątrz dzieła. Dotyczy to zarówno samej treści, jak i autorów kolejnych historii. Czytelnik będzie miał tutaj okazję obcować zarówno z dziełami znanych pisarzy, jak i tworami literackimi mniej rozpoznawalnych osób, którzy pomimo braku popularności równie sprawnie operowały słowem pisanym. W książce znajdziemy między innymi opowiadanie mistrza powieści detektywistycznej - Arthura Conana Doyle'a. Prace Francisa Mariona Crawford’a specjalizującego się raczej w powieściach przygodowych z nutką romansu. Czy twórczość Edith Wharton, pierwszej kobiety, która zdobyła Nagrodę Pulitzera i wielokrotnie była nominowana do nagrody Nobla.

Zaprezentowane w zbiorze historie są stosunkowo krótkie, ale zaserwowane w naprawdę bardzo dobrym stylu (charakterystycznym dla każdego autora), przy jednoczesnym epatowaniu XIX wiecznym klimatem grozy. Jeśli jednak liczy ktoś na naprawdę mocne historie rodem z przerażających horrorów, które wywołają u czytelnika niekontrolowane napady strachu, to będzie bardzo mocno zawiedziony. W żadnej opowieści „horror” (w bezpośrednim tego słowa znaczeniu) nie odgrywa większej roli. Odbiorca co najwyżej podczas pochłaniania kolejnych zapisanych stron, będzie mógł odczuwać pewną dozę niepokoju. Książka nie powstała w celu „straszenia”, raczej lektura owego dzieła miała wymusić na odbiorcy chwilę refleksji nad życiem i jego różnymi aspektami.

Wigilia pełna duchów to naprawdę bardzo dobra antologia klasycznych opowiadań grozy, które potrafią dostarczyć odpowiedniej dawki rozrywki. Po tytuł mogą sięgnąć zarówno miłośnicy „nadprzyrodzonych” historii, jak i ci, którzy lubują się w anglosaskiej literaturze z przełomu wieków. Pozycja idealna sprawdzająca się zarówno w długie zimowe wieczoru, jak i cieplejsze okresu roku.

Akcja opowiadań zamieszczonych w tym zbiorze nie rozgrywa się w Wigilię, czy samo Boże Narodzenie, jak sugeruje to tytuł, ale raczej w tych okolicach, a najczęściej po prostu zimą. Co więcej, same święta są wspominane dość rzadko. Można więc się troszkę rozczarować, jeśli spodziewamy się podobnego bożonarodzeniowego klimatu opowiadań, takiego jaki znamy z Opowieści wigilijnej Dickensa. Zamieszczone tutaj historie przedstawiają za to bardzo różnorodne i odmienne podejścia do tematu duchów i zjawisk nadprzyrodzonych na przełomie XIX i XX wieku. Żaden motyw nie powtarza się, nie ma się też wrażenia, że wszystkie historie są o tym samym. Należy zatem bardzo pochwalić wybór tekstów, jakie znalazły się w tym zbiorze. Co prawda, nie wszystkie opowiadania jednakowo polubiłem, ale każde z nich miało coś w sobie, czymś innym mnie zainteresowało i na pewno jeszcze kiedyś wrócę do tej książki.

Wszystkie dwanaście historii pozwalają czytelnikowi zobaczyć, co na przełomie XIX i XX wieku przerażało i wzbudzało grozę u Anglików. W opowiadaniach mamy zatem duchy zmarłych dzieci, ale i takie strzegące skarbu, upiorne drzewa, czy ponure, stare rezydencje. Często za obecnością duchów kryją się jakieś mroczne historie z przeszłości, które bohaterowie próbują dzielnie rozwikłać. Współcześnie, zamieszczone w tym zbiorze historie już raczej nie przerażają, ale autorzy bardzo dobrze budują niesamowity klimat opowieści snutej w zimowy wieczór przy kominku, czego nie sposób nie docenić. Za każdym razem, gdy sięgałem po ten zbiór miałem wrażenie, jakbym cofnął się w czasie o ponad 100 lat i wysłuchiwał opowieści o duchach razem z bohaterami opowiadań, w ciemną, zimową noc.

Wigilia pełna duchów jest zbiorem dwunastu opowiadań grozy z duchami w roli głównej. Tytuł może być troszkę mylący, ponieważ akcja większości zamieszczonych w książce tekstów nie rozgrywa się w Wigilię, ale najczęściej zimą. Niemniej jednak jest to ciekawy i dobry zbiór, przybliżający różnorodne spojrzenie na tematykę duchów na przełomie XIX i XX wieku.

DUCHY ŚWIĄT

Wydawnictwo Zysk i S-ka powraca z kolejną świąteczną propozycją. Po udanym zbiorze klasycznych kryminałów „Cicha noc” i czwartym tomie „Opowieści wigilijnych” Charlesa Dickensa, pozostając w mrocznych, ale bożonarodzeniowych klimatach, wydawca serwuje nam „Wigilię pełną duchów”. Co to za dzieło? Kolejna antologia wiktoriańskich opowiadań – tym razem grozy – różnorodnych, ale połączonych wspólną tematyką. Gotowi na jeszcze jedną porcję mocnych, świątecznych wrażeń?

Wigilia, choinka, pierwsza gwiazdka, wieczerza, rodzinna atmosfera, padający śnieg… i coś czające się w mroku. W najkrótszy dzień roku, kiedy następuje przesilenie zimowe, a to, co niezwykłe może stać się możliwe, natknąć się na ducha wcale nie jest trudno. Pytanie jednak czy będzie to dusza dobra i pomocna dla nas, czy też taka, poszukująca zemsty? I co z takich spotkań może ostatecznie wyniknąć zarówno dla żywych, jak i zmarłych?

Jeżeli zastanawia Was, dlaczego po raz kolejny dostajemy zbiór opowiadań wiktoriańskich, a nie współczesnych, by poznać odpowiedź, musicie cofnąć się w czasie do polowy XIX wieku. A dokładniej do roku 1843, kiedy to pojawiła się „Opowieść wigilijna” Dickensa. To niepozorne, doskonale wszystkim znane dzieło, okazało się prawdziwym fenomenem i czytelnicy zapragnęli więcej podobnych historii: typowych ghost stories osadzonych w czasie Bożego Narodzenia. Pomagał w tym fakt, że w dobie wkraczania w nowe czasy, ludzie zwracali się ku przeszłości i niezwykłości. Wydawcy nie zamierzali próżnować i tak oto w okresie Świąt regularnie zaczęły pojawiać się takie właśnie historie pisane przez najróżniejszych autorów, co stało się coroczną tradycją.

I tak docieramy do naszych czasów, gdzie możemy cieszyć się wyborem tego typu tekstów z okresu ich największej popularności. Może nieco inaczej, niż wiktoriańscy odbiorcy, którzy poznawali je w blasku świec bądź płonącego w kominku ognia, co tworzyło niezapomnianą atmosferę, ale nadal to nastrojowa, czasem ciepła, czasem mroczna lektura, o jakiej szybko się nie zapomina. „Wigilia pełna duchów”, antologia, której trudno nie zestawić choćby z „The Valancourt Book of Victorian Christmas Ghost Stories”, zapewnia nam treściwą i różnorodną rozrywkę. Jedne teksty są lepsze, inne gorsze, niektóre się zestarzały, inne przetrwały próbę czasu…. Bywa, że mamy tu poważne historie, bywa że trafi się coś zabawnego. Zawsze jednak dostajemy coś dobrego. Dobrze napisanego (w większości przypadków), nastrojowego i mającego swój urok.

Ale co się dziwić, skoro za opowiadania odpowiadają takie legendy, jak „ojciec” Sherlocka Holmesa Arthur Conan Doyle, autorka biografii Charlotte Brontë, nagrodzona Pulitzerem i wielokrotnie nominowana do nagrody Nobla Edith Wharton czy uwielbiany przez H.P. Lovecrfta M. R. James. Ich prace składają się na różnorodny, imponujący tom, który warto poznać jeśli lubicie opowieści z dreszczykiem i świąteczny klimat. Dla miłośników klasycznych horrorów to idealna lektura na Boże Narodzenie. Polecam.